Καριέρα στην Ψυχολογία στο Ηνωμένο Βασίλειο- για Εκπαιδευτικούς και άλλες ειδικότητες

Photo by rawpixel on Unsplash

Σαν κλάδοι η Παιδαγωγική και η Ψυχολογία έχουν υπάρξει αλληλένδετοι. Η Ψυχολογία σαν επιστήμη με πολλά παρακλάδια και θεωρίες έχει αποτελέσει για τους Παιδαγωγούς ειδικό παράγοντα για τη βελτίωση των τεχνικών διδασκαλίας και του ελέγχου της συμπεριφοράς των παιδιών. 

Δεν είναι λίγοι οι Εκπαιδευτικοί που είχαν ως πρώτη επιλογή σπουδών ή ως μελλοντικό στόχο την Ψυχολογία, ωστόσο οι υψηλές βάσεις, ο πολύ συγκεκριμένος και αυστηρά προκαθορισμένος τρόπος κατάρτισης στην Ελλάδα αλλά και η δυσκολία αναγνώρισης πτυχίων του εξωτερικού περιορίζουν τις επιλογές όσων ενδιαφέρονται για το αντικείμενο. 

Στην Αγγλία όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά και ο τομέας της Ψυχολογίας περιέχει πολλούς τρόπους κατάρτισης, επαγγελματικής αποκατάστασης και αναγνώρισης ενώ ένας επαγγελματίας άλλων ειδικοτήτων έχει πολλές επιλογές ελιγμών για να δουλέψει στο μέλλον ως Ψυχολόγος. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η Ψυχολογία είναι ένα από αυτά τα επαγγέλματα που επωφελούνται από ένα μη συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα και έτσι μπορεί να γίνει επιλογή καριέρας σε οποιοδήποτε στάδιο ζωής ενός ανθρώπου.
Πριν προχωρήσω στο να σας εξηγήσω τις επιλογές σας θα ήθελα να δώσω έμφαση στο ότι αυτό το άρθρο δεν επιχειρεί ούτε μπορεί να αναλύσει ψυχολογικές θεωρίες εις βάθος αλλά να σας περιγράψει απλώς τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε για να καταρτιστείτε στην Ψυχολογία, τις εργασιακές επιλογές σας και τους μισθούς σας. 

Τα είδη Ψυχολόγων και Ψυχοθεραπευτών στην Αγγλία:

Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε εξαρχής τα διαφορετικά είδη Ψυχολόγων/ Ψυχοθεραπευτών που υπάρχουν στην Αγγλία. Η Ψυχολογία καθώς και παρόμοια είδη συμβουλευτικής θεραπείας στην Αγγλία συναντώνται με τους εξής όρους:

• Psychologist
• Psychotherapist
• Counsellor

Μπορεί οι τρεις όροι να έχουν πολλές θεωρητικές διαφορές οι οποίες είναι δύσκολο να εξηγηθούν, ωστόσο πρακτικά αντιστοιχούν σε παρόμοιο επάγγελμα με κάποιες διαφοροποιήσεις. Χωρίς να μπορώ να εμβαθύνω στις επιστημονικές και θεωρητικές διαφορές (καθότι δεν είμαι Ψυχολόγος) θα δώσω έμφαση στον τρόπο που αυτές εφαρμόζονται ως επαγγέλματα. 





1) Psychologist

 Αντίστοιχο επάγγελμα των δικών μας Ψυχολόγων. Οι Psychologists κατόπιν κατάρτισης που θα δούμε παρακάτω μπορούν να επιλέξουν ειδικότητα όπως 

• Counselling Psychology (Συμβουλευτική Ψυχολογία). Οι επαγγελματίες αυτοί δουλεύουν είτε ως Συμβουλευτικοί Ψυχολόγοι στο NHS είτε σε δικό τους γραφείο είτε σε κρατικούς φορείς και charities. 
• Clinical Psychology (Κλινική Ψυχολογία).Οι επαγγελματίες αυτοί  δουλεύουν σε νοσοκομεία, ιατρεία και κέντρα για άτομα με ψυχικές ασθένειες καθώς και σε δικά τους ιδιωτικά γραφεία. 
• Educational Psychology (Εκπαιδευτική Ψυχολογία). Οι επαγγελματίες αυτοί εργάζονται σε φορείς των δήμων και ασχολούνται με παιδιά σε σχολεία. Ωστόσο δεν είναι βασισμένοι μέσα σε σχολεία αλλά σε κεντρικά γραφεία. Πολλά παιδιά έρχονται σε αυτούς για διάγνωση μέσω referal από σχολεία.
• Forensic Psychology (Δικαστική Ψυχολογία). Οι επαγγελματίες αυτοί ασχολούνται με την Ψυχολογία μέσα στο σύστημα δικαιοσύνης (άτομα σε δίκες, φυλακισμένους κ.λ.π.)

2) Counsellor- Psychotherapist

O λόγος για τον οποίο αυτές οι δυο ειδικότητες βρίσκονται μαζί είναι επειδή εμπίπτουν στην ίδια κατηγορία από άποψης κατάρτισης. Μπορεί να διαφέρουν θεωρητικά και στις μεθόδους θεραπείας (δείτε ένα πολύ καλό άρθρο) ωστόσο σηματοδοτούν περίπου το ίδιο είδος δουλειάς από άποψη μισθού, ευκαιριών και απασχόλησης. Οι counsellors/ psychotherapists έχουν σπουδές με έμφαση στο counselling, δηλαδή στη συμβουλευτική ατόμων και όχι στην ψυχολογία. Οι Counsellors εργάζονται σε πολλούς τομείς με γενικότερα χαρακτηριστικά όπως:

• School counsellors: Aυτό το είδος επαγγελματιών λειτουργεί ως σχολικοί σύμβουλοι μέσα σε σχολεία και βλέπουν τα παιδιά στα γραφεία τους εντός σχολείου. Ωστόσο δυστυχώς δεν υπάρχει ανταπόκριση από άποψη επαγγελματικής αποκατάστασης καθότι λειτουργεί πολύ με εθελοντές.  Το πιο γνωστό charity που ασχολείται με αυτό είναι το Place2Be.
• Work counsellors σε διάφορα επαγγέλματα- ασχολούνται κυρίως με τη συμβουλευτική στο χώρο εργασίας.
• Childrens' counsellors- δουλεύουν σε Youth Clubs, Playgroups και άλλους οργανισμούς για παιδιά. 

Όλα τα παραπάνω επαγγέλματα δίνουν το δικαίωμα σε κάποιον να έχει και το δικό του γραφείο όπως και ένας Psychologist.  

Η βασική διαφορά ανάμεσα σε Psychologists και Counsellors/ Psychotherapists είναι πως ένας Counselling Psychologist μπορεί να δουλέψει σε θέσεις Counsellor. Αντίθετα ένας Counsellor δε μπορεί να δουλέψει σε θέσεις που απευθύνονται σε Psychologists. 

Mισθοί:

O μισθός ενός Psychologist στο NHS ή και σε άλλες ειδικότητες ξεκινά απο £30.000 το χρόνο (δηλαδή περίπου £2.000 το μήνα) και αυξάνεται αναλόγως της ειδικότητας με τους Κλινικούς Ψυχολόγους και τους Εκπαιδευτικούς Ψυχολόγους να κερδίζουν πολύ περισσότερα χρήματα. Ωστόσο οι μισθοί ενδέχεται να διαφέρουν από μέρος σε μέρος. Ένα τυπικό ραντεβού σε Ψυχολόγο διαρκεί 50'-60' και οι τιμές ξεκινούν από £80 ανά ραντεβού.

Ένας Counsellor αναλόγως το που δουλεύει κερδίζει από £30.000 το χρόνο, ωστόσο οι Counsellors που δέχονται ραντεβού στο σπίτι χρεώνουν λιγότερο για επισκέψεις (από £35 αναλόγως της κατάρτισής τους).

Η κατάρτιση των παραπάνω ειδικοτήτων:

Ένας Psychologist ολοκληρώνει όλα τα παρακάτω στάδια κατάρτισης:

1. Προπτυχιακές σπουδές του σε ένα BA Hons Psychology από πιστοποιημένο Βρετανικό Πανεπιστήμιο. Το πτυχίο πρέπει να είναι accredited από το British Psychological Society (BPS) και βασικό προαπαιτούμενο είναι να έχει καλό βαθμό.
2. Μεταπτυχιακό πρόγραμμα στον κλάδο της Ψυχολογίας. 
3. Επαγγελματικό διδακτορικό με βάση την ειδικότητα που θέλει (Συμβουλευτική, Κλινική, Δικαστική Ψυχολογία κλπ). Το διδακτορικό διαρκεί περίπου 4-5 χρόνια. 

Σε κάποιες περιπτώσεις, όταν ο υποψήφιος έχει καλό βαθμό το Μεταπτυχιακό παραβλέπεται και μπορεί να μεταβεί απευθείας σε Διδακτορικές σπουδές.

Η κατάρτιση είναι χρονοβόρα και τα διδακτορικά και μεταπτυχιακά δε χρηματοδοτούνται από το NHS- έτσι ο ενδιαφερόμενος πρέπει να βρει τα χρήματα για το πρόγραμμα αλλά και να και μια δουλειά για να ζήσει μέχρι να καταρτιστεί. Τα Διδακτορικά προγράμματα για Ψυχολόγους πριμοδοτούνται από το κράτος έως ένα σημείο, ωστόσο υπάρχουν πολύ λίγες θέσεις funded. Όποιος επιλέξει αυτό το είδος κατάρτισης πρέπει να έχει υπόψιν του τον τεράστιο ανταγωνισμό και τις λίγες διαθέσιμες ''funded'' θέσεις.

Ένας Counsellor ωστόσο έχει πολλούς τρόπους κατάρτισης. Για να μπορέσει ένας Counsellor να παρέχει υπηρεσίες και να δουλέψει σε θέσεις Counsellor θα πρέπει να κάνει ένα από τα παρακάτω: 

• Nα έχει τουλάχιστον Level 3-4 Diploma στον τομέα Counselling από Βρετανικό Κολέγιο ή Πανεπιστήμιο που να αναγνωρίζεται από το British Association for Counselling and Psychotherapy. Αυτό τον πιστοποιεί ώστε να δουλέψει ως Counsellor χωρίς την ανάγκη μετεκπαίδευσης.
• Nα σπουδάσει σε ένα Foundation Degree in Counselling. 
• Να ολοκληρώσει ένα πλήρες Πανεπιστημιακό πτυχίο BA Hons Counselling. 
• Αν έχει Πανεπιστημιακό πτυχίο άλλης ειδικότητας να παρακολουθήσει ένα αναγνωρισμένο πρόγραμμα MA Counselling σε Βρετανικό Πανεπιστήμιο.

Πως μπορείτε να καταρτιστείτε σαν Psychologist ή Counsellor/Psychotherapist:

Είτε θέλετε να καταρτιστείτε ως Psychologist είτε ως Counsellor είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως δεν είναι όλα τα προγράμματα Psychology/ Counselling που παρέχονται αναγνωρισμένα από τον BPS ή τον BACP και δε σας καθιστούν απαραίτητα ικανούς να εξασκήσετε το επάγγελμα του Ψυχολόγου. Πολλά μεταπτυχιακά προγράμματα έχουν τον όρο Psychology / Counselling στον τίτλο τους όμως αποσκοπούν αποκλειστικά στη δική σας βελτίωση των γνώσεων (πχ μπορεί να είστε ένας μόνιμος Εκπαιδευτικός στο δημόσιο που θέλει να έχει και κάποιες παραπάνω γνώσεις Ψυχολογίας για τη δουλειά του). Θα πρέπει να επιλέξετε ένα πρόγραμμα που επίσημα και ρητά να σας καταρτίζει για να ακολουθήσετε καριέρα Psychologist/ Counsellor.

Για κατάρτιση ως Psychologist:

Αν έχετε Πανεπιστημιακό πτυχίο είτε εκπαιδευτικού είτε  οποιασδήποτε άλλης ειδικότητας τότε το αρχικό σας βήμα είναι να ολοκληρώσετε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα γνωστό ως Conversion Course που θα μετατρέψει το πτυχίο σας σε πτυχίο Ψυχολογίας αναγνωρισμένο από το BPS.

Αυτό θα σας δώσει τη δυνατότητα να επιλέξετε στη συνέχεια το Διδακτορικό πρόγραμμα μετεκπαίδευσης της επιλογής σας. Τα Masters Conversion Courses in Psychology διαρκούν μεταξύ 1-2 χρόνια και παρέχονται από πολλά Πανεπιστήμια. Αυτό είναι ένα τυπικό πρόγραμμα στο UCL αλλά είναι σημαντικό να αναζητήσετε τα προγράμματα της περιοχής σας. Βεβαιωθείτε ότι περιέχουν τη λέξη ''Conversion''. 

Αν δεν έχετε Πανεπιστημιακό πτυχίο τότε μπορείτε να παρακολουθήσετε ένα προπτυχιακό πρόγραμμα Ψυχολογίας αναγνωρισμένο από το BPS. Υπάρχουν πολλά στο Ηνωμένο Βασίλειο και το πρόγραμμα Ψυχολογίας από απόσταση του Open University UK είναι ένα από αυτά (δείτε το εδώ). Ωστόσο υπάρχουν πολλά προπτυχιακά προγράμματα BA Hons που μπορεί να ονομάζονται Psychology with Counselling, Child Psychology, Forensic Psychology κλπ. Εάν και εφόσον τα προγράμματα αυτά αναφέρεται ξεκάθαρα ότι είναι αναγνωρισμένα για Chartered Membership από τον BPS τότε μπορείτε να τα παρακολουθήσετε και αναγνωρίζονται για μετεκπαίδευση. 

Για κατάρτιση ως Counsellor/ Psychotherapist:

Αν έχετε ήδη Πανεπιστημιακό πτυχίο τότε μπορείτε να μεταβείτε σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα Counselling που να αναγνωρίζεται από τον BACP και να σας δίνει το δικαίωμα να δουλέψετε ως qualified Counsellor. Συνήθως αυτά τα προγράμματα είναι πλήρους φοίτησης και λέγονται Msc Counselling. 

Aν δεν έχετε Πανεπιστημιακό πτυχίο ή αν έχετε Πανεπιστημιακό πτυχίο αλλά το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σας φαίνεται δύσκολο τότε μπορείτε να φοιτήσετε σε κολέγιο σε ένα πρόγραμμα Counselling αναγνωρισμένο από τον BACP. Τα προγράμματα αυτά έχουν διάφορα επίπεδα με το level 3 και level 4 να είναι τα αναγνωρισμένα που σας δίνουν το δικαίωμα εργασίας (αναλόγως του προγράμματος). Αν η προηγούμενή σας εμπειρία και κατάρτιση είναι σε παρεμφερές πρόγραμμα ενδέχεται το κολέγιο να σας δεχτεί κατευθείαν σε πρόγραμμα level 3 ή level 4, ωστόσο άτομα χωρίς καλές γνώσεις της Αγγλικής ή άτομα χωρίς εμπειρία ενδέχεται να γίνουν δεκτά στο πρόγραμμα level 1/ level 2 και στη συνέχεια να μεταβούν σε ανώτερα επίπεδα. Η συνολική κατάρτιση μαζί με την πρακτική άσκηση που απαιτείται διαρκεί από 1-3 χρόνια. Μπορείτε να δείτε τα αναγνωρισμένα προγράμματα εδώ. 

Τέλος, αν είστε Ψυχολόγος ή Επαγγελματίας Υγείας άλλης ειδικότητας από την Ελλάδα δείτε αυτό το άρθρο με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες αναγνώρισης σας.